Ο υποθυρεοειδισμός είναι η πιο συχνή διαταραχή της θυρεοειδικής λειτουργίας και προσβάλλει άντρες και γυναίκες σε όλες τις ηλικίες. Απαντάται με συχνότητα 0,5% – 1,5% στο γενικό πληθυσμό, συχνότητα η οποία προϊούσης της ηλικίας αυξάνει, ώστε σε γυναίκες άνω των 50 ετών φθάνει το 4%.
Συνήθως είναι αποτέλεσμα βλάβης του ίδιου του θυρεοειδούς (Πρωτοπαθής Υποθυρεοειδισμός) με αποτέλεσμα την ελαττωμένη παραγωγή και έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών δηλ. της Τ4 και Τ3. Πολύ σπανιότερα, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να οφείλεται σε βλάβη του Υποθαλάμου ή/και της Υπόφυσης με αποτέλεσμα μειωμένη έκκριση της TSH (Δευτεροπαθής ή Κεντρικός Υποθυρεοειδισμός).
Η πιο συχνή αιτία υποθυρεοειδισμού είναι η ιωδιοπενία δηλ. η ελλειμματική διατροφική πρόσληψη ιωδίου, στοιχείο απαραίτητο για τη βιοσύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών. Αντίθετα, σε περιοχές όπου η πρόσληψη ιωδίου είναι επαρκής η πιο συχνή αιτία υποθυρεοειδισμού είναι η Αυτοάνοσος Χρόνια Λεμφοκυτταρική Θυρεοειδίτιδα (Θυρεοειδίτιδα Hashimoto) όπου ο ίδιος ο οργανισμός παράγει αντισώματα που στρέφονται κατά του θυρεοειδούς αδένα και σταδιακά τον καταστρέφουν. Λιγότερο συχνά αίτια υποθυρεοειδισμού είναι η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς, η καταστροφή του θυρεοειδικού παρεγχύματος με ραδιενεργό ιώδιο για θεραπεία υπερθυρεοειδισμού, η εξωτερική ακτινοβόληση του τραχήλου για διάφορες αιτίες (πχ θεραπεία Λεμφώματος) καθώς και η λήψη διαφόρων φαρμάκων με αντιθυρεοειδική δράση (πχ Λίθιο, Αμιοδαρόνη κ.α).
Οι κλινικές εκδηλώσεις του υποθυρεοειδισμού δεν εξαρτώνται απόλυτα από το αίτιο της νόσου και ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Συχνά, η βαρύτητα των συμπτωμάτων εξαρτώνται από την ηλικία του ασθενούς, την παρουσία άλλων νόσων καθώς και από το χρόνο διάρκειας του υποθυρεοειδισμού. Συνήθη συμπτώματα, εκτός της χαρακτηριστικής διόγκωσης του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη), είναι: εύκολη κόπωση, υπνηλία, αύξηση του σωματικού βάρους, βραδυκαρδία, δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρμα, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, δυσανεξία στο κρύο, νοητική έκπτωση, βράγχος φωνής κ.α.
Για τη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού συνήθως αρκεί ο απλός έλεγχος των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών και της TSH στο αίμα. Η εξακρίβωση όμως της αιτίας του υποθυρεοειδισμού συχνά απαιτεί έναν εκτενέστερο αιματολογικό και απεικονιστικό έλεγχο, ο οποίος διαφέρει κατά περίπτωση.
Σε γενικές γραμμές, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να αντιμετωπισθεί με την από του στόματος καθημερινή χορήγηση συνθετικής θυρεοειδικής ορμόνης, αλλά η ρύθμιση των επιπέδων της στο αίμα εξατομικεύεται και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως: μεταβολές στο βάρος ή/και τη δραστηριότητα του ασθενούς, τη λήψη άλλων φαρμάκων, τις συνυπάρχουσες παθήσεις κ.α. Όπως προαναφέρθηκε όμως, ο υποθυρεοειδισμός δεν οφείλεται πάντα σε καταστροφή του θυρεοειδούς αδένα και επομένως η χορήγηση Θυροξίνης δεν είναι πάντα η κατάλληλη θεραπεία αλλά, σε μερικές περιπτώσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζεται πρώτα η κύρια αιτία που προκαλεί την ελαττωμένη σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών, όπως π.χ η έλλειψη ή η περίσσεια ιωδίου.
Θα πρέπει τέλος να τονισθεί ότι σε νεογνά και πολύ μικρά παιδιά, αν δε διαγνωσθεί έγκαιρα ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη διανοητική και σωματική καθυστέρηση. Σε πιο ηλικιωμένους, στους οποίους τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι αρχικά άτυπα, αν δεν αντιμετωπισθεί κατάλληλα μπορεί να καταλήξει σε Μυξοιδηματικό Κώμα, μια βαριά και παραμελημένη μορφή που χρήζει επείγουσας αντιμετώπισης, δεδομένου ότι η θνησιμότητα ανέρχεται σε ποσοστό 80%.